Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini; araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporunda son dönemde otomobil piyasasında yaşanan değişimler incelendi.
Rapora göre otomobil talep endeksi Mayıs’a kıyasla yüzde 13,8; geçen yılın Haziran ayına kıyasla ise yüzde 14,8 daha düşüktür. Otomobil piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlediğimiz satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı da 3,1 puan azalarak yüzde 14,9 olmuştur. Bu göstergenin detayları incelendiğinde hem ilan sayısının hem de satılan otomobil sayısının azaldığı göze çarpıyor. Otomobil piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık otomobil ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” ise geçen aya kıyasla 0,9 gün uzayarak 23,7 gün oldu.
Reel satış fiyatları düşmeye devam ediyor
Enflasyondan arındırıldığında otomobil ortalama reel fiyatının 12 aydır düştüğü görülüyor (Şekil 1-Üst panel). Reel fiyat endeksi Mayıs’a kıyasla yüzde 2,2 azalarak 171,8 olmuştur. Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı da düşmektedir (Şekil 1-Alt panel). 2023 Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan artış oranı takip eden aylarda sürekli azalarak 2024 Haziran’da yüzde -41,4’e gerilemiştir.
Şekil 1: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (Üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Ortalama otomobil fiyatında ılımlı azalış
Ortalama otomobil fiyatları bir miktar düşmüştür (Şekil 2). Mayıs’ta 875 bin 959 TL olan ortalama otomobil fiyatı Haziran’da 871 bin 156 TL olmuştur (Şekil 2 -Üst panel). Otomobil fiyatlarındaki yıllık değişim oranındaki düşüş de devam etmektedir. Mayıs’ta yüzde 12,6 olan yıllık artış oranı Haziran’da yüzde 0,6’a gerilemiştir. (Şekil 2- Alt panel)
Şekil 2: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (Üst panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
2023 Kasım – 2024 Mart arasında sürekli artan otomobil talep endeksi 2024 Nisan’da uzun süren bayram tatili sebebiyle belirgin bir düşüş göstermişti. Talep endeksi Nisan ayının aksine Mayıs’ta yükselse de, Haziran’daki uzun bayram tatili sebebiyle belirgin bir düşüş göstermiştir. Otomobil talep endeksi bir önceki aya kıyasla yüzde 13,8; bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ise yüzde 14,8 düşüktür. (Şekil 3)
Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı azaldı
Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 3,1 puan azalarak yüzde 14,9 olmuştur. Bu azalışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 7,8; satılan otomobil sayısının ise yüzde 23,5 azaldığı görülmektedir. (Şekil 4)
Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (Üst panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (Alt panel)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan kapatılan ilan yaşı geçen ayın aksine uzamıştır. 2024 Haziran verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 0,9 gün uzayarak 23,7 gün olmuştur. (Şekil 5)
Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
